زمان تعویض لاستیک خودرو چه موقع است؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از رانندگان را مشغول می‌کند. آیا شما هم متوجه کاهش عملکرد خودروی خود شده‌اید؟ آیا در جاده چسبندگی کمتری حس می‌کنید؟ یا هنگام ترمز گرفتن، مسافت طولانی‌تری را تجربه می‌کنید؟ اگر چنین است؛ یعنی عمر مفید لاستیک خودروی شما به پایان یافته و زمان تعویض لاستیک خودرو فرا رسیده است.

چرا باید لاستیک خودرو تعویض شود؟

به‌دلیل اهمیت و تاثیر لاستیک بر ایمنی و عملکرد خودرو، آگاهی داشتن از نشانه‌های خرابی تایر، چرائی تعویض لاستیک و در نهایت زمان تعویض لاستیک خودرو ضروری است. اصلی‌ترین دلایل تعویض لاستیک خودرو به شرح زیر است:

• مصرفی بودن: لاستیک‌ها مانند دیگر قطعات خودرو مصرفی‌اند و با گذشت زمان به دلیل استفاده مستمر فرسوده می‌شوند و نیاز به جایگزینی دارد.
• داشتن تاریخ انقضاء: لاستیک خودرو از ماده‌ای به نام لاستیک مصنوعی ساخته شده که عمر محدودی دارد. این ماده به مرور زمان تجزیه شده و ساختار لاستیک را تضعیف می‌کند. بنابراین حتی اگر ظاهر لاستیک سالم به نظر برسد، تعویض آن توصیه می‌شود. (عمر مفید لاستیک حدود پنج تا شش سال از زمان تولید است.)
• سایش و فرسودگی: وظیفه اصلی لاستیک‌ها، ایجاد اصطکاک با سطح جاده است که امکان حرکت خودرو را فراهم می‌کند. این تماس مکرر و مستمر لاستیک با سطح جاده، باعث سایش سطح لاستیک و کاهش ضخامت آج می‌شود. بنابراین برای حفظ امنیت در رانندگی، لازم است آن را تعویض کنید

راه‌های شناسایی زمان تعویض لاستیک خودرو

برای این که بدانید چه زمان باید لاستیک خودروی خود را تعویض کنید، آگاهی از علائم و نشانه‌های خرابی لاستیک بسیار کمک کننده خواهد بود. مهتمترین نشانه‌ها عبارتند از:

میزان سایش آج

رایج‌ترین علائم نشان دهنده زمان تعویض لاستیک خودرو، میزان سایش آج لاستیک است. زیرا آج لاستیک نقش مهمی در ایجاد چنگ‌زنی و چسبندگی در جاده ایفا می‌کند. برای تشخیص مقدار سایش آج لاستیک ۲ راه حل وجود دارد:

راه اول: استفاده از “دستگاه تست عمق آج” یکی از راه‌های سنجش میزان فرسودگی آج لاستیک است. در این دستگاه عددی که نمایش داده می‌شود، نشان دهنده میزان سایش آج تایر است. به گفته کارشناسان صنعت لاستیک؛ کاهش عمق آج لاستیک کمتر از ۱.۶ میلی‌متر، گویای زمان تعویض لاستیک خودرو است.

راه دوم: بررسی شاخص ساییدگی آج لاستیک یا TWI است. این شاخص که به‌صورت برآمدگی مثلثی شکل روی لاستیک دیده می شود، اگر به حدی برسد که ارتفاع آن‌ها با این شاخص یکسان شود، بدان معنی است که زمان تعویض لاستیک خودرو فرا رسیده است.

در نظر داشته باشید، میزان سایش لاستیک در هر چهار لاستیک یکسان نیست و به عوامل مختلفی مانند: توزیع وزن، شرایط رانندگی و میزان شاخص ساییدگی آج لاستیک بستگی دارد.

برآمدگی و آسیب

علاوه بر سایش آج، سایر علائم مانند: ترک، سوراخ شدن دیواره‌های جانبی و دوپوست شدن لاستیک از نشانه‌های پایان یافتن عمر مفید لاستیک و زمان تعویض آن است. بنابراین چنانچه متوجه علائم خرابی لاستیک شدید حتما آن را تعویض نمائید.

لرزش‌ غیر عادی خودرو

لرزش‌های غیر معمول و بیش از اندازه خودرو، یکی دیگر از نشانه‌‌های فرا رسیدن خرابی تایر و زمان تعویض لاستیک خودرو است. البته هر لرزشی به دلیل فرسودگی تایرها نیست و بالانس نبودن چرخ‌ها، خرابی کمک‌فنرها و جاده‌‌های نامناسب نیز می‌تواند باعث این مشکل شود.

علامت TWI روی تایر

کارکرد خودرو

کارکرد خودرو از دیگر عوامل تاثیر گذار در زمان تعویض لاستیک خودرو است. به‌طور کلی در شرایط معمولی؛ حداکثر کارکرد یک لاستیک، حدود ۸۰ هزار کیلومتر است که پس از گذشت این مقدار از کارکرد باید به فکر تعویض لاستیک خودرو بود.

فشار هوا

اگر فشار هوای لاستیک در محدوده استاندارد نباشد، فرسودگی زودتر از حد معمول رخ می‌دهد. بنابراین، توصیه می‌شود به طور مرتب، فشار هوای لاستیک‌ها را بررسی کرده و آن‌ها را در محدوده‌ی مناسب نگه دارید تا عمر مفید لاستیک افزایش یابد.

ظاهر شدن شاخص نواری

یکی از علائمی که نشان می‌دهد زمان تعویض لاستیک خودرو فرا رسیده، ظاهر شدن شاخص نواری روی لاستیک است. در اکثر لاستیک‌ها، نواری تعبیه شده که با کاهش عمق آج،نمایان می‌شود. در صورتی که این شاخص نواری به طور واضح قابل مشاهده باشد، نشان دهنده زمان تعویض لاستیک است.

ترک خوردگی

از دیگر علائمی که نشان دهنده زمان تعویض لاستیک خودرو است، وجود ترک و شکاف در سطح لاستیک است. این شکاف‌ها معمولاً در قسمت‌های کناری و روی لاستیک دیده می‌شوند. ترک‌ها، در صورت بی‌توجهی، می‌توانند منجر به ترکیدن یا پنچری لاستیک شوند و ایمنی خودرو را به خطر بیندازند.

سن لاستیک

از دیگر عوامل تاثیر گذار بر زمان تعویض لاستیک خودرو؛ سن لاستیک‌‎ است. حتی اگر لاستیک‌ها عمق آج کافی داشته باشند، می‌توانند به مرور زمان به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید و گرما خراب شوند. اکثر سازندگان تایر توصیه می‌کنند که هر ۵ تا ۷ سال یک‌بار (بسته به برند و کیفیت آن)، بدون توجه به سایش آج، تایرها تعویض شوند تا عملکرد مطلوبی داشته باشند.

تاریخ تولید تایر

راهکارهای افزایش عمر مفید لاستیک

برای بیشتر کردن طول عمر لاستیک و به تعویق انداختن زمان تعویض لاستیک خودرو؛ یک سری عوامل مهم و تاثیرگذار وجود دارد که پایبندی به آن‌ها می‌تواند نتایج خوبی به‌همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی چند مورد مهم در این خصوص می‌پردازیم.

کیفیت لاستیک

لاستیک‌هایی که با استفاده از مواد اولیه بادوام و با کیفیت تولید شده‌اند، طول عمر بیشتری دارند و زمان تعویض لاستیک خودرو را به‌ تاخیر می‌اندازند. اما لاستیک‌های بی‌کیفیت، سریع‌تر فرسوده می‌شوند و زودتر نیاز به تعویض دارند. انتخاب بین لاستیک‌های ایرانی و خارجی به بودجه، نیازهای رانندگی و شرایط جاده‌ای بستگی دارد.

عادات رانندگی

یکی دیگر از عوامل مهم که بر طول عمر تایرها و تاخیر در زمان تعویض لاستیک تأثیر می‌گذارد، عادات رانندگی است. رانندگی پر خطر مانند: ترمزهای شدید و مکرر، پیچش تند در پیچ‌ها، می‌تواند عمر لاستیک را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. در مقابل انجام عادات خوب رانندگی مانند: حفظ سرعت ثابت، اجتناب از مانورهای ناگهانی، می‌تواند به افزایش طول عمر آن‌ها کمک کند. همچنین رانندگی با سرعت بالا نیز باعث افزایش دمای لاستیک‌ها و در نتیجه سرعت تخریب آن‌ها می‌شود.

شرایط جاده

شرایط جاده نیز نقش حیاتی در تعیین عمر لاستیک و زمان تعویض لاستیک دارد. جاده‌های ناهمواری که سنگلاخی هستند و چاله‌های فراوانی دارند؛ می‌توانند باعث آسیب، ساییدگی، پارگی زودرس و کاهش عمر مفید لاستیک شوند. بنابراین لاستیک‌هایی را انتخاب کنید که مناسب شرایط آب و هوائی و سطح جاده‌ا هستند. برای مثال؛ در مناطق برفی از لاستیک‌های زمستانی و در مناطق با آب‌وهوای متعادل از لاستیک‌های چهار فصل یا تابستانی و در مسیرهای خاکی و آفرودی از لاستیک‌های مناسب این جاده‌ها استفاده کنید.

نحوه نگهداری

چگونگی مراقبت و نگهداری از لاستیک خودرو؛ در ایمنی و عملکرد خودرو  تاثیر زیادی دارد. زیرا لاستیک‌ها نقطه تماس خودرو با سطح جاده‌ها هستند و وظیفه حفظ تعادل، کنترل و ایمنی خودرو را بر عهده دارند. بنابراین نحوه مراقبت و نگهداری از لاستیک خودرو در به تاخیر انداختن زمان تعویض لاستیک، موثر است.

همچنین به منظور افزایش عمر مفید لاستیک‌ها، بازرسی منظم تایرهای از لحاظ؛ فشار باد لاستیک، میزان سایش، بالانس لاستیک و نیز استفاده از لاستیک‌های مناسب فصل، تعویض چرخشی لاستیک، اصول نصب و تعویض صحیح لاستیک و در نهایت آگاهی از اصول مراقبت و نگهداری از لاستیک‌ها بسیار ضروری است.

تراز نبودن چرخ‌ها

عدم تراز صحیح چرخ‌ها علاوه بر ساییدگی زودرس لاستیک‌ها، تعادل خودرو را نیز مختل کرده و به اجزای دیگر خودرو مانند بدنه و موتور نیز فشار بیشتری وارد می‌کند. همچنین تراز نبودن چرخ‌ها می‌تواند موجب لرزش فرمان خودرو، افزایش مصرف سوخت، کاهش عمر لاستیک، کاهش عملکرد سیستم ترمز و در نتیجه تسریع زمان تعویض لاستیک می‌شود.

وزن بالای خودرو

هرچه وزن خودرو، بار و سرنشینان بیشتر باشد، فشار بیشتری بر خودرو وارد می‌شود که موجب افزایش فرسایش لاستیک‌ها و مصرف سوخت می‌شود. در نتیجه نادیده گرفتن ظرفیت بار خودرو و سرنشینان علاوه بر فرسودگی لاستیک، موجب آسیب دیدن خودرو و تحمیل هزینه‌های تعمیر می‌شود.

نتیجه‌گیری

تشخیص بهترین زمان تعویض لاستیک خودرو؛ بخشی از نگهداری اصولی خودرو است که نباید نادیده گرفته شود. لاستیک‌های فرسوده یا آسیب‌دیده می‌توانند ایمنی و کیفیت رانندگی شما را به خطر بیندازند. عواملی چون کیفیت لاستیک، عادات رانندگی، شرایط جاده، نگهداری مناسب و سن تایر، همگی بر طول عمر لاستیک‌ها تأثیر دارند. با رعایت عادات رانندگی، انجام بازدیدهای منظم و پیروی از روش‌های اصولی نگهداری، می‌توانید از حداکثر عمر مفید لاستیک‌هایتان بهره‌مند شوید و در عین حال، سفری ایمن را تجربه کنید.